Meer dan de helft van alle Nederlanders heeft last van stressgerelateerde lichamelijke klachten. Hierbij ervaart ruim 61% een gespannen nek/schouders, 59% vermoeidheid en 52% een onrustig gevoel. Ook concentratieproblemen, slapeloosheid, hoofdpijn en neerslachtigheid komen frequent voor. Chronische stress kan leiden tot overspannenheid en burn-out met arbeidsverzuim tot gevolg en kan binnen iedere leeftijdsgroep optreden [1]. De laatste tijd is vooral een toename van verzuim zichtbaar bij studenten als gevolg van stress [2]. Ook binnen de fysiotherapie is een groot deel van de fysieke klachten te wijten aan stress. Het mag dus duidelijk zijn dat stress een groot probleem vormt binnen de maatschappij. In dit artikel wordt de stressreactie en de invloed van lichaamsbeweging hierop uitgelegd. 

Een beetje stress is gezond en speelt een essentiële rol om te kunnen overleven. Zo resulteert het bijna afgesneden worden door een auto tot een acute stressreactie, met als gevolg een verhoging van de hartslag, bloeddruk, alertheid, verwijding van de pupillen en een toegenomen doorbloeding van de grote spiergroepen. Deze acute stressreactie zorgt ervoor dat het lichaam direct in actie kan komen en dat je bijvoorbeeld snel kunt wegspringen. Binnen het stresssysteem zorgt het zenuwstelsel (vooral de hersenen) en hormonen als adrenaline, noradrenaline en cortisol ervoor dat de stressreactie tot stand komt (bekijk dit filmpje als u meer wilt weten over de werking van het stresssysteem). Zodra de gebeurtenis, het gevoel of de gedachte die stress veroorzaakt voorbij is, wordt dit stresssysteem geremd. Bij chronische stress wordt dit stresssysteem echter onvoldoende geremd, waardoor de stressreactie langdurig blijft bestaan. Het lichaam blijft continue anticiperen op gevaar en kan onvoldoende rusten en herstellen. Deze chronische stress verhoogd het risico op diabetes type 2, overgewicht, depressie en hart- en vaatziekten (verhoogd cholesterol, hartslag en bloeddruk) [3].

Iedereen ontwikkeld eigen patronen en manieren om met stress om te gaan. Eén veelgebruikte methode om met stress om te gaan is lichaamsbeweging. Uit tal van onderzoeken blijkt dat lichaamsbeweging de stress verlaagt en tot ontspanning leidt. Hiervoor zijn meerdere redenen:

• Dempende werking op het stresssysteem: Lichaamsbeweging stimuleert de remmende werking van het zenuwstelsel op het stresssysteem [4];
• Afleiding: Lichaamsbeweging haalt je uit je routines en zorgt ervoor dat je kortdurend bent afgeleid van de stressvolle omstandigheden en zorgen [3];
• Aanmaak anti-stresshormoon en neurotransmitters: Door lichaamsbeweging vindt er een toename plaats van dopamine, serotonine en endorfine. Endorfine is het snelst werkende anti-stress hormoon en kan een stressreactie binnen één minuut stilleggen [5]. Dopamine (gelukshormoon) en serotonine (rusthormoon) hebben een grote invloed op de stemming en slaap. Voldoende slapen en een positieve stemming zijn namelijk relevant om overmatige stress te kunnen reduceren [4];
• Samen sporten: Veel mensen sporten/bewegen samen en dit sociale contact reduceert overmatige stress [3];
• Verhoging algehele belastbaarheid: Beweging vergroot de fysieke en mentale draagkracht van het lichaam. Dit zorgt ervoor dat zowel de fysieke als mentale balans beter behouden kan worden en voorkomt dat stress de overhand neemt [3].

Lichaamsbeweging blijkt dus zeer effectief in het verminderen van stress. Zorg dus dat u bij stress in beweging komt! Wandelen, hardlopen, voetballen, yoga, zwemmen of bijvoorbeeld boksen, elke sport resulteert tot een afname van de stressreactie. Hoe meer, hoe beter!

Bibliografie